Nie ma wątpliwości co do tego, że znaczna nadwaga, czyli ciężar ciała który przekracza 30 proc. idealnej wagi określanej przez tabele, jest szkodliwa. Wydaje się w związku z tym logiczne, że jeśli ktoś cierpi na nadwagę, to aby poprawić swoje zdrowie, powinien zacząć się jak najintensywniej odchudzać. Choć może się wydawać, że restrykcyjna dieta jest najskuteczniejsza, ponieważ przynosi zadowalające efekty w krótkim czasie - jej stosowanie jest bardzo niebezpieczne dla zdrowia. Warto jest zdawać sobie sprawę, że nie wszystkie diety są korzystne dla naszego organizmu. Dlatego przed rozpoczęciem jakiejkolwiek z nich, zalecana jest konsultacja z lekarzem, nawet jeśli nie mamy żadnych problemów zdrowotnych.

Zagrożenia wynikające z nieprawidłowych diet

W ostatnich czasach, pojawiły się dowody na to, że wahania wagi ciała spowodowane złą dietą są bardziej niebezpieczne dla zdrowia niż sama nadwaga. Trzeba pamiętać, że w przypadku restrykcyjnych diet, to ubytek wody, a nie tkanki tłuszczowej, powoduje kilkukilogramowe chudnięcie w krótkim czasie. Dzieje się tak, ponieważ w pierwszych dniach takiego odchudzania, organizm pozyskuje energię z glikogenu. Jego zużycie wpływa na uwolnienie wody i usunięcie jej z organizmu. Gwałtowna utrata wody wraz ze składnikami mineralnymi, może doprowadzić do odwodnienia. Nadmierne ograniczanie ilości pożywienia może też doprowadzić do zaburzeń gospodarki węglowodanowej, takich jak np. hipoglikemia. Ponadto, w związku z tym, że radykalne diety prawie zawsze kończą się efektem jo-jo, zwiększają one ryzyko insulinooporności i cukrzycy typu 2.

Trzeba też pamiętać, że szybkie odchudzanie powoduje 3-krotnie większą utratę masy mięśniowej niż ma to miejsce podczas właściwej diety, stąd radykalne diety prowadzą do zanikania mięśnia sercowego, arytmii, a nawet śmierci, najczęściej we śnie. Restrykcyjna ubogokaloryczna dieta wiąże się także z pogorszeniem zdolności myślowych i poznawczych i powoduje problemy z zapamiętywaniem i koncentracją.

Bardzo niskokaloryczna dieta może bardzo szybko doprowadzić do niedoborów pokarmowych i niedożywienia, które są przyczyną:

• anemii,
• spadku odporności,
• wypadania włosów i łamliwości paznokci,
• matowienia włosów,
• przesuszonej skóry.

Gwałtowne odchudzanie i nadmierna aktywność fizyczna są czynnikami stresogennymi, które wpływają na jej rozregulowanie gospodarki hormonalnej. Mogą doprowadzić do wzrostu poziomu prolaktyny, utrudnić produkcję progesteronu i estrogenów, wywołać zaburzenia miesiączkowania, osłabić pracę tarczycy oraz wpłynąć negatywnie na nadnercza. Warto też wiedzieć, że niedożywienie silnie koreluje ze stanami depresyjnymi.

Pułapka metabolizmu

Należy mieć także świadomość, iż zbyt gwałtowne odchudzanie jest nieskuteczne. Częste głodówki i bardzo niskokaloryczne diety sprawiają, że organizm uczy się odkładać tłuszcz, kiedy tylko otrzyma „normalne” jedzenie. Po utracie kilogramów wskutek stosowania diety, przynajmniej 90 proc. osób wraca do swojej poprzedniej wagi a często nawet ją przekracza, gdyż podczas chudnięcia organizm przestawia swój metabolizm tak, aby uzyskać z określonej ilości pokarmu jak najwięcej kalorii i zaczyna gromadzić zapasy.

Wyniszczające głodówki są też bardzo niebezpieczne dla zdrowia. W organizmie głodującej osoby gromadzi się bowiem dużo związków ketonowych, co grozi rozwojem niebezpiecznej kwasicy ketonowej. Dlatego też nie należy stosować diety o kaloryczności mniejszej niż 1200 kcal na dzień.

Co wpływa na skuteczność diety?

Odchudzanie to wytrwała praca nad sobą, która, aby przynieść efekty, musi trwać dość długo, dlatego też aby zmotywować się skutecznie i nie stracić zbyt szybko zapału do zdrowego trybu życia, należy wyznaczać sobie krótkoterminowe, realistyczne cele. Nie można zmieniać diety i stylu życia zbyt gwałtownie, lepiej robić to stopniowo. Trzeba też wziąć pod uwagę, że dieta w ograniczonych ilościach powinna uwzględniać ulubione potrawy i produkty pacjenta.

Najczęstszą przyczyną efektu jo-jo jest przedwczesne i zbyt gwałtowne porzucanie diety odchudzającej na rzecz niezdrowego odżywiania, dlatego należy pamiętać że skuteczne i zdrowe odchudzanie wymaga przestrzegania kilku zasad:

Zdecydowanie lepiej jest jeść 4 mniej obfite posiłki dziennie niż 2 większe. Ponadto, planując dietę nie można zapomnieć, iż powinna ona uwzględniać chociaż minimum kalorii, składników odżywczych, witamin i minerałów, potrzebnych organizmowi do prawidłowego funkcjonowania. Skuteczna dieta niskowęglowodanowa powinna opierać się przede wszystkim na zdrowej i nieprzetworzonej żywności i dużej ilości warzyw, szczególnie tych zielonych i liściastych, które są pełne niezbędnych witamin i minerałów. Żeby stosowana dieta była skuteczna, posiłki należy jadać 4-5 razy dziennie, co 3-4 godziny.

Jak szybko powinniśmy chudnąć?

Aby nie szkodzić swojemu zdrowiu, bezpiecznie jest tracić od 0,5 do 1 kg masy ciała tygodniowo, czyli od 2 do 4 kg miesięcznie. Jeśli pacjent chce schudnąć o 10 kilogramów, prawidłowo skomponowana dieta ubogoenergetyczna powinna trwać od 2,5 do 5 miesięcy. Według zaleceń dietetyków, spadek masy ciała nie powinien być wyższy niż 10 proc. w ciągu roku.

Najczęściej popełniane błędy przy odchudzaniu

Najczęstszymi błędami, popełnianymi podczas odchudzania się są:

• Ograniczanie liczby posiłków w ciągu dnia,

·        Opuszczanie śniadań,

·        Stosowanie głodówek,

• Zażywanie tabletek odchudzających, które obiecują szybką redukcję masy ciała bez wysiłku,
• Stosowanie środków przeczyszczających.

Powszechny błąd przy rozpoczynaniu diety niskowęglowodanowej, to także zmniejszenie spożycia węglowodanów przy jednoczesnej redukcji tłuszczów. Należy też pamiętać, że prawidłowe odchudzanie nie powinno polegać tylko na ograniczaniu posiłków ale również na aktywności fizycznej.

Z kolei, przewlekły stres i nieodpowiednia ilość snu mogą zwiększać w organizmie - poziom hormonu stresu - kortyzolu. W wyniku tego może dojść do zwiększenia uczucia głodu, a co za tym idzie - zwiększenia masy ciała.